DORMEX NEDİR?
Dormex Almanya’da yerleşik Degussa AG tarafından geliştirilmiş bağ ve yaprağını
döken tüm meyve ağaçları için dinlenmeyi keserek gözlerde uyanmayı ve
tomurcuklanmayı teşvik eden Bitki Gelişim Düzenleyicisidir. Dormex’in etkililiği
tüm dünyada farklı iklimsel koşullar altında yerel çeşitler başta olmak üzere
üzüm çeşitleri ile yumuşak ve sert çekirdekli meyvelerin tümünde kanıtlanmıştır.
DORMEX NASIL ETKİ EDER?
Bitki bünyesinde bulunan Katalaz enziminin faaliyetini engeller. Katalaz bitki
metabolizmasında önemli rol oynayan hydrogen peroksidi detoxife ederek bitki
metabolizmasında önemli rol oynayan bir enzimdir. Dormex Katalaz enzimini
engelleyerek hydrogen peroksidin oksidatif pentose phosphate yoluyla
birleştirilmiş bir dizi reaksiyon sonucu zararlı etkisini yok ederek dinlenme
dönemine son veren bir bitki gelişim düzenleyicisidir. İşte Dormex pentose
phosphate yoluyla yapılan iş oranında bir artışa dönüşerek bu reaksiyon
zincirini teşvik eder
DORMEX HANGİ ÜRÜNLERDE KULLANILIR?
Dormex bağ ve yaprağını döken tüm meyve ağaçlarında kullanılır. Fitotoksik
etkisi nedeniyle yaprağını dökmeyen ve sürekli yeşil kalan ürünlerde
kullanılamaz. Dormex’in yaygın olarak kullanıldığı ürünler ve kullanım nedenleri
aşağıda verilmiştir.
BAĞ
İlkbaharda asma gözlerinin uyanması için ihtiyaç duyduğu soğuklanma süresi,
meyve türlerinin çoğu ile karşılaştırıldığında daha düşüktür. Asma gözleri
paradormansi , endodormansi ve ecodormansi olmak üzere 3 kademeli bir dormansiye
sahip olup İlkbaharda gözlerin uyanmaya başladığı dönemden, bir yıl sonrasını
salkım taslaklarının oluşumunun tamamlandığı döneme kadar olan süreçte
paradormansi halindedir. Günlerin kısalmaya başlaması ve sürgünlerde periderm
yapının gelişmesi ile birlikte endodormansi başlar. Odunsu bitkilerin gözlerinin
genellikle endodormansiden kurtulabilmesi için soğuklanmaya ihtiyaç duyar.
İlkbaharda gelişmenin oluşabilmesi için bu ihtiyaç üzüm çeşidine göre 50-400
arasındadır. Erken sonbaharda oluşacak soğuklarla yaprak dökümü esnasında
soğuklanma ihtiyacının karşılanabilmesi nedeniyle asma gözleri sonbahar ve kış
aylarının büyük bir bölümünde uygun olmayan dış koşullar nedeniyle oluşan
ecodormansi durumundadır. Uyanma için kısa bir süreçte asma gözlerinin
soğuklanma ihtiyacını karşılayarak endodormansi durumunda ecodormansi durumuna
geçmesi kış aylarında oluşacak mevsim normalleri üzerindeki sıcaklarda üzüm
çeşidine bağlı olarak prematüre yani tam olgunlaşmamış uyanmalara neden olur.
Ancak asma gözleri; normal bir gelişmenin olabilmesi için çok daha fazla
soğuklanma süresine ihtiyaç duyar ki, bu ihtiyaç üzüm çeşidine bağlı olarak
400-1600 saat arasında değişiklik göstermektedir. Eğere bağ ihtiyaç duyduğu
soğuklanma süresinden çok daha fazlasına maruz kalmadıysa ilkbaharda gözlerin
uyanması homojen olmaz. Çekirdeksiz çeşitlerde çubuklar üzerinde uç boğumlardaki
gözlerden başlayarak geriye doğru ve ince çubuktan, kalın çubuğa değişen
kademeli bir uyanma meydana gelir.Çubukların orta kısmındaki asıl verimli gözler
genelde uyanmazlar. Çekirdekli çeşitlerde ise kordonun orta kısmındaki
çubuklarda uyanmama, uyanmanın gecikmesi ve zayıf sürgün gelişimi şeklinde
kendini gösterir. Kordon yada çubukların orta kısmındaki asıl verimli gözlerin
herhangi bir fiziksel arazlanma olmamasına rağmen uyanmaması, direk olarak
verimi etkiler. Ayrıca asma gözlerinin uyanma süresi uzar. Bu durum çiçeklemye
de yansır. Çiçeklenme dönemi uzadığı gibi salkımlardaki çiçek oluşumu farklı
dönemlerde gelişir. Çoğunlukla bu durumda silkme meydana gelir. Aynı salkımda
hem çiçek hem de koruk görmenin mümkün olduğu böyle durumlarda özellikle
sofralık amaçlı yetiştirilen üzüm çeşitlerinde Gibberelik asit uygulamalarından
istenilen sonuç alınamaz.
KİRAZ
Tüm meyve ağaçlarında olduğu gibi kiraz ağaçlarının da belli bir soğuklanma
zamanına ihtiyacı vardır. Kirazlar kış dinlenme döneminden çıkabilmek için 7.2
derecenin altında 1100-1700 saatlik soğuklanma süresine ihtiyaç duyarlar.
Soğuklanma ihtiyaçlarını tamamlayamamış kirazların çiçeklenmelerinde gecikme ve
düzensizlikler görülmektedir. 0900 ziraat, Lambert, Napolyon ve bing gibi yüksek
soğuklanma ihtiyacı gösteren kiraz çiçeklerinde bu durum daha belirgindir. Kiraz
ağaçlarının kış dinlenme isteklerini yeterince karşılayamaması döllenme yönünden
de sorun yaratmaktadır. Çünkü ılık geçen kışlardan sonra düşük soğuklanma
ihtiyacı gösteren dölleyici çeşit yüksek soğuklanma ihtiyacı gösteren çeşitten
daha erken çiçeklendiğinden bu 2 çeşit birbirini tozlayıp dölleyemezler. Dormex
uygulaması ile kiraz ağaçları hem düzenli çiçek açmakta hem de farklı çeşitlerin
çiçek açma zamanları birbirine yaklaştığından daha iyi bir döllenme ve bunun
neticesinde de daha iyi bir meyve tutumu sağlanmaktadır. Dormex aynı zamanda
erken hasat yapma imkanı da yaratmaktadır.
ELMA
Elma kış dinlenmesine en fazla ihtiyaç duyan meyve türlerinin başında
gelmektedir. Yapılan araştırmalar elmaların soğuklanma ihtiyaçlarını
karşılayabilmesi için 7,2 derecenin altında çeşitlere bağlı olmak üzere
2322-3648 saat soğuklanmaya maruz kalması gerektiğini göstermiştir. 0 derecenin
altında ise 1081-2094 saat soğuklanmaya ihtiyacı vardır. Elma ağaçlarında
yetersiz soğuklanma sonucu çiçeklerin bir kısmı ölür, geriye kalan çiçeklerin
açılması da normal koşullara göre hem daha geç hem de daha düzensiz olur. Elma
ağaçlarının çiçekleri kendine kısır olduğu ve başka bir çeşidin çiçek tozlarına
ihtiyaç duyduğundan soğuklanma ihtiyacını karşılayamaması nedeniyle çiçek
açımındaki gecikme nedeniyle çiçekler döllenme yetersizliği sonucu meyve
bağlamadan dökülür. Soğuklanmasını gidermemiş elma ağaçlarında yaprak gözleri
sürmez ve ağaç çıplak kalır. Genç elma ağaçlarında ise yetersiz sürgün gelişimi
nedeniyle taç oluşturmak zorlaşır.
ERİK
Erik türlerinin iklim istekleri birbirinden farklıdır. Can erikleri ılıman,
Avrupa erikleri kışı daha soğuk geçen soğuk-ılıman, Japon erikleri ise kışı
soğuk geçmeyen ılıman veya sıcak iklimlerde en uygun şekilde yetişirler.
Eriklerde de birçok meyve türünde olduğu gibi soğuklanma ihtiyacı farklı olup
can erikleri 400-500 saat, Japon erikler 600 saat, Avrupa erikleri ise 1000
saatin üzerinde soğuklanma istemektedir. %1-2’lik dozda Dormex mineral yağlarla
birlikte eriklerde güvenle kullanılabilir.
ŞEFTALİ, NEKTARİN VE KAYISI
Şeftalinin soğuklanma ihtiyacı çeşitler bazında 250 saat ile 1250 saat arasında
değişiklik göstermektedir. Nektarin çeşitlerinde ise bu ihtiyaç biraz daha
fazladır. Kayısı çeşitleri ise 300-1000 saat arasında soğuklanmaya ihtiyaç
duyar. Diğer meyve türlerinde olduğu gibi bu meyve türleri de soğuklanma
ihtiyacını tamamlayamadıklarında tomurcuk açımı düzensiz olur, çiçeklenme
gecikir ve çiçekleri silker. Özellikle kayısılarda bu durum daha belirgin olup
tamamen meyvenin yok olmasına neden olabilir. Bu ürünlerde normal tomurcuklanma
döneminden 4-5 hafta önce yapılacak olan %1-2’lik Dormex uygulamaları düzenli
bir tomurcuklanma sağladığı gibi çiçek ve meyve tutumunu artırır. Dormex’in
kullanıldığı diğer ürünler kivi, böğürtlen, ahududu, incir , dut, badem,
ceviz,antepfıstığı ve patatestir.
DORMEX NASIL KULLANILMALIDIR?
Kimyasallar tarım alanlarında dikkatli ve sorumluluk içerisinde kullanılması
gereken değerli araçlardır. Kendini ve çevreyi koruma temel ilkedir.Her
yaptığınız iş bir risk taşıyabileceği gibi kimyasalları kullanımı da riskli olup
doğru bilgilere ulaşmayı gerektirir. Doğru ve uygun bilgi ile gerekli önlemleri
alarak, kimyasal ilaçlar güvenli bir şekilde kullanıldığı takdirde uygulamada
beklenilen maksimum faydalara ulaşılmış olur. Bu bölüm siz kullanıcılara en
doğru teknik bilgiyi vererek Dormex’in doğru şekilde kullanılmasına yardımcı
olmak için hazırlanmıştır. Dormex’in uygulama zamanı kullanım amacına, ürün
çeşidine ve iklimsel koşullara göre yıldan yıla değişiklik göstermektedir.
Dormex’in en uygun kullanım zamanı yerel deneyimler ve bilimsel çalışmalar
ışığında Agrikem teknik departmanınca belirlenmekte, ürünün fizyolojik durumu ve
yerel iklimsel veriler, tarihsel fenolojik değerler izlenerek kullanıcılara
duyurular yapılmaktadır. Ancak değişik coğrafik bölgeler ve farklı iklimsel
koşullarda her ürün için yapılan çok sayıdaki araştırmalar da en iyi sonuç
normal uyanma zamanında 45-60 gün önce yapılan uygulamalardan
alınmaktadır.Tavsiye edilen dozda Dormex bir kap içerisinde yayıcı yapıştırıcı
(Agriwet) ile birlikte karıştırılır ve yarısına kadar su doldurulmuş ilaçlama
tankına ilave edilir. İlaçlama aletinin karıştırıcısı çalıştırılarak geriye
kalan gerekli miktardaki su ile tamamlanır. Hazırlanan mahlül gözlerden
damlayıncaya kadar pulverize edilmelidir.Kesinlikle fırça veya sünger uygulaması
gibi yanlış uygulamalardan sakının. Hazırlanan mahlülü bekletmeden pulverize
edin ve uygulamada 4 saat sonrasına kadar yağmur düşmesi halinde ilaçlamayı
tekrarlayın. Uygulamadan 4 saat önce yağmur düşmesi halinde ve bitkiler ıslak
iken Dormex uygulaması yapmayın. Meyve ağaçlarında, ağaç başına düşen
konsantrasyonun %66’lık kısmının ağacın üst yarısına isabet etmesine özen
gösterin. Taş çekirdekli meyve ağaçları ve bağlarda hazırlanan solüsyon dekara
75 litre konsantrasyonunda, yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ise 100
litreden daha az olmamalıdır. Dormex sadece iyonik olmayan Mineral Yağlarla
düşük dozlarda karışabilir. Diğer ilaçlarla karıştırılmamalıdır. Bordo bulamacı
veya Bakırlı preparatlarla yapılacak kış mücadeleleri ile Dormex uygulamaları
arasında 10 günlük bir sürenin bırakılması gerekir. Aksi takdirde Dormex
uygulamasından beklenilen sonuç alınamaz. Dormex uygulamaları konusunda daha
fazla bilgi almak için; Agrikem Teknik Departmanı ‘na ulaşınız.
DEPOLAMA KOŞULLARI VE KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR
Dormex çocukların erişemeyeceği serin bir yerde, orijinal ambalajında muhafaza
edilmelidir. Doğrudan güneş ışınlarına ve sıcağa maruz kalmamalıdır. Depolama
sıcaklığı 20 dereceyi geçmemelidir. Daha yüksek sıcaklıklarda Dormex
kristalleşerek etkisini kaybeder. Belirtilen koşullarda depolama süresi 1
yıldır. Dormex yaklaşık 4,5 ph’lı asit karakterde, sıvı bir solüsyondur. Deriye
ve göze zararlıdır. Bu yüzden Göz ve Deri koruması son derece önemlidir. Dormex
uygulamalarında sprey buharını solumaktan, göz ve deriye temasından kaçın.
Kullanırken gaz maskesi ve koruyucu elbise giyin. Kullanma esnasında sigara
içmeyin, yemek yemeyin ve uygulama sonrası ellerinizi ve yüzünüzü bol sabunlu su
ile yıkayın. Dormex fitotoksik etkilere sahip olduğundan yeşil aksamlı bitkilere
temasını engellemek için gerekli önlemleri alın. Uygulama esnasında öncesi ve
sonrasında, 24 saat boyunca Alkol almayın. Çünkü Alkol Dormex’in insan vücüduna
olabilecek yan etkilerini artırır.
|