SONBAHAR
ÇALIŞMALARI
Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte artık arıları kış düzenine geçirme
zamanı yaklaşmış demektir. Sonbaharda alacağımız basit önlemler arı kolonisinin
kışı emniyetli bir şekilde geçirmesini sağlar. Sonbaharda güçlü olan bir arı
ailesi ilkbahara da güçlü olarak çıkar.
Arazideki bal kaynaklarının
kesilmesiyle birlikte ana arının yumurtlaması da yavaşlar. Bal hasadıyla
birlikte nüfusu azalan arı kolonisi ballıktan kuluçkalığa iner. Sonbaharda
yapılması gereken işler sırasıyla şunlardır:
a) Yiyecek durumunun kontrolü. Yaklaşık 15-20 kg balı
olan bir kovan o kışı sönmeden geçirebilir, bu yüzden kışlık bal stoku eksik
olan arılara muhakkak diğer kovanlardan aldığımız ballı çerçeveler verilmelidir.
Eğer bal var ama henüz petekler sırlanmamışsa, arılara bal şerbeti vererek bu
petekleri sırlamaları sağlanmalıdır. Çünkü sırlanmamış petek içindeki bal
zamanla ekşir.
b) Arı miktarının kontrolü. Güçlü
olan kovan kış şartlarına daha kolay dayanabileceğinden, arı sayısı çok az olan
kovanlar birleştirilmelidir. Çok güçlü olmamakla birlikte arı sayısı çok olan
kovanlara ise muhakkak teşvik şuruplaması yapılmalıdır. Verilen şurup sayesinde
Anaarı yeniden yumurtlamaya başlar ve kovandaki arı sayısı artar. Ayrıca kovan
nüfusu gençleştiği için ilkbahar mevsimine daha çok arı kalır. Normalde 7-8
çerçeve arısı olan kovan o kışı rahatlıkla geçirebilir. 5-6 çerçevesi olan
kovanlar için teşvik şuruplaması muhakkak yapılmalıdır.
c) Ana arının kontrolü. Ana arının
durumu muhakkak kontrol edilerek hastalıklı, yaşlı ya da bir şekilde sakat
kalmış ana arılar muhakkak değiştirilmelidir. Bu mevsimde değiştirme imkanı
yoksa bu tür kovanlar anası sağlam ama nüfusu az olan kovanlarla
birleştirilmelidir. Anası kışın ölen koloni birliğini sağlayamaz ve dağılır.
d) Kovanın fiziki kontrolü. Kovan
yapısı kontrol edilerek sonbahardaki şiddetli yağmurlara ya da kış şartlarına
karşı oluşabilecek problemler çözülmelidir. Özellikle yağan
şiddetli yağmurlar
kovanın içine sızması durumunda rutubet ve küf yaparak arının sönmesine neden
olur. Problemli olan kovanlar ve kovan kapakları sağlamlaştırılmalıdır. Ayrıca
arılıkta kovanların kışı daha emniyetle geçirecekleri önlemler alınmalıdır.
e) Üst örtüsü kontrolü. Kovan üst
örtüsünün kovan içindeki fazla rutubeti alacak şekilde olması gerekir. Bunun
için petek çerçevelerinin üzerine bez örtülmesi önerilir. Bu bezin üzerine ise
kağıt parçaları ve temiz ot demetleri konabilir. Naylon ve plastik şeyler koymak
kesinlikle doğru değildir, çünkü bu tür malzemeler kovaniçinin rutubetlenmesine
neden olur.
f) Kovan bölme tahtası. Eğer kovan içinde arıların işgal
etmediği çerçeveler varsa bunları muhakkak almak gerekir. Daha sonra kovan iç
hacmin daraltmak için çerçeveyle boşluk arasına bir bölme tahtası konur. Bölme
tahtasının boş kalan tarafına ise ot, bez, kağıt gibi malzemelerden yastık
yapılırsa iyi bir izolasyon sağlanmış olur ve arılara ısınmaları konusunda
yardım etmiş olunur.
g) Fazla ballar. Kuluçkalıktaki
fazla balları almak gerekir. Bir kovanın ortalama bal ihtiyacı 15 kg
civarındadır. Yani yaklaşık 5-6 çerçevede balı olan arı kışı rahatlıkla
geçirebilir. Bütün çerçeveleri bal ile dolu olan kovandaki arılar ısınma
konusunda problemle karşılaşırlar.
h) Yağmacılığa karşı önlemler.
Yine sonbahar ayları yağmacılık tehlikesinin olduğu aylardır. Yiyeceği yeterli
olmayan arılar diğer kovanlara saldırabilir. Ya da arılık arazide kışlayan ama
yeterli yiyeceği toplayamayan harami arıların baskınlarına uğrayabilir. Gerekli
önlemleri almak gerekir.
ı) Zararlılara karşı önlemler.
Kovanlardaki arı miktarı azaldığı için dışarıdan gelecek hastalık ya da diğer
zararlılara karşı kovanın direnci azalır. Sonbahar aylarında buna da dikkat
etmek gerekir, arıbiti, güve, sarıca arı gibi zararlıların saldırılarına karşı
gerekli önlemleri almak gerekir.
KIŞLATMA ÇALIŞMALARI
Kış mevsimiyle birlikte artık arılıktaki faaliyetler sona erer. Arılar kış
uykusu düzenine geçerler.
Arılar, kovan içi sıcaklığı 14 oC'a düştüğü zaman bir araya toplanarak kış
salkımı oluştururlar. Salkımın merkezindeki sıcaklık 33 oC, dış yüzeyinde ise
6-8 oC olabilmektedir. Arılar bal yiyerek gerekli olan ısıyı üretirler ve ısı
arttıkça salkımı genişletirler. Kışın herhangi bir sarsıntı ile kış salkımından
düşen arılar tekrar salkıma çıkamaz ve ölürler. Kış salkımının bozulmaması için
koloniler kış süresince ve soğuk dönemlerde kesinlikle rahatsız edilmemelidir.
Havaların iyice soğuyup arıların uçuşlarının kesildiği andan itibaren artık
arılıkta kış şartlarıyla ilgili gerekli önlemleri almak gerekir.
Mevsim şartlarından etkilenmemeleri için kovanlar yanyana getirilerek üstleri
örtülebilir. Fakat bu örtü kesinlikle kovanın havalanmasını engelleyecek şekilde
olmamalıdır.
Eğer çevrede propolis kaynakları bolsa arılar giriş deliklerini kendileri
daraltırlar. Ama bu yapılmamışsa bir çıta parçasıyla giriş deliğini daraltmak
gerekir.
Kovan giriş deliğinin yönü sert ve soğuk esen rüzgarların aksi istikamette
olmalıdır. Buna dikkat edilmezse arı kovan içindeki gerekli ısıyı sağlayamaz.
Kovanların yerden 40-50 cm yükseklikte sehpalar üzerine konması en doğru
harekettir. Eğer kovanlar doğrudan toprak üzerindeyse, kış mevsimine girmeden
önce bunların yer ile temasını kesmek gerekir.
Kovanın üzerine kar yağması herhangi bir probleme yol açmaz. Bilakis kovan
soğuğa karşı daha iyi korunur. Ama özellikle çok kar yağdığı günlerde kovan
giriş deliklerinin kontrol edilerek açılması gerekir.
Kışın dışarıda kar olup havanın da güneşli olduğu günlerde arı girişine
havalandırmayı kesmeyecek şekilde bir tahta parçası koyarak, güneş ışıklarının
kovan içine girmesi engellenmelidir. Çünkü böyle havalarda güneş ışıklarını
gören arılar kovan dışına çıkmaya teşebbüs ederler. Fakat dışarısı karlı olduğu
için uçamayıp telef olurlar. Arıların dışarı çıkması engellenemiyorsa kara konup
ölmemeleri için arılığın önüne, kül, saman, ot gibi şeyler yayılmalıdır.
Eğer kışın arılarda gıda azlığı problemi çıkarsa güneşli bir günde şerbet yerine
arı kekiyle beslemek gerekir. Şerbet kısa zamanda ekşiyeceğinden arıların ishal
olmasına yol açar.
|